SANKCJE WOBEC ROSJI WYBRANYCH KRAJÓW (USA, KANADA, UK, JAPONIA, AUSTRALIA)

W załączeniu przekazujemy zestawienie MSZ dotyczące sankcji nałożonych przez UE dot. RUS uzupełnione o przyjęte w dniu 02.03 br. rozszerzone sankcje sektorowe nałożone na Białoruś.

STANY ZJEDNOCZONE

2 marca – kolejna transza amerykańskich sankcji ekonomicznych w reakcji na działania Rosji:

• Zamknięcie amerykańskiej przestrzeni powietrznej dla rosyjskich statków powietrznych[1]. Obejmie to statki powietrzne certyfikowane, zarejestrowane, czy kontrolowane przez jakiekolwiek osoby związane z Rosją. Oznacza to odebranie możliwości wlotu w amerykańską przestrzeń powietrzną bądź latania do destynacji na terenie USA dla wszystkich rosyjskich linii lotniczych, zarówno na loty pasażerskie, jak i transportowe.
• Szerokie restrykcje przeciwko Białorusi zmierzające do zablokowania importu technologii. Departament Handlu rozszerzy kontrole eksportu nałożone na Rosję i Białoruś, zapobiegając w ten sposób przekierowywania handlu do Rosji za pośrednictwem Białorusi i ograniczy możliwości wspierania działań armii tych krajów. Ograniczy to również możliwości pozyskiwania materiałów niezbędnych przez oba kraje dla wspierania wojsk w agresji na Ukrainę.
• Pełne sankcje blokujące na jednostki rosyjskiego sektora obronnego. Departament Stanu nałoży sankcje skierowane w rosyjski sektor wojskowy, znacznie zwiększając koszty dla firm rozwijających i produkujących uzbrojenie. Sankcje te obejmą w sumie 22 jednostki rosyjskiego sektora zbrojeniowego, w tym firmy produkujące lotnictwo wojskowe, pojazdy pancerne, systemy wojny elektronicznej, rakiety czy drony dla rosyjskiego wojska.
• Kontrole eksportu nałożone na produkcję ropy naftowej, która jest głównym źródłem dochodu wspierającym rosyjskie wojsko. Departament Handlu nałoży kontrole eksportu, które obejmą sprzęt do wydobywania ropy i gazu, ograniczając możliwość wspierania rosyjskich możliwości wydobywczych. Zapowiedziano jednak, że zmniejszenie globalnego wydobycia źródeł energii nie jest w interesie USA i dlatego spod sankcji wyłączone zostały płatności za surowce energetyczne. Mimo to w interesie USA i sojuszników jest stopniowe zdegradowanie Rosji z roli kluczowego dostawcy energii, w miarę upływu czasu. Również obecne sankcje będą służyły temu celowi, chroniąc jednocześnie konsumentów w USA.
• Ograniczenia eksportowe na jednostki związane z rosyjskim i białoruskim sektorem wojskowym. Departament Handlu rozszerzy także sankcje (tzw. Entity List) na jednostki, które są związane lub wspierają rosyjskie i białoruskie sektory bezpieczeństwa, wojskowe i obrony, a także związane z wojskowością i obronnością prace badawczo-rozwojowe. Obejmie to m.in. obszary: wojskowy, lotniczy, morski, wysokich technologii.

24 lutego – przyjęcie drugiego pakietu sankcji:

• Sankcje wobec pięciu rosyjskich banków: Sberbanku, VTB, Banku Otkritie, Sovcombanku OJSC Novikombanku oraz ich jednostek zależnych, polegające na zamrożeniu środków w amerykańskim systemie finansowym oraz zakaz prowadzenie interesów dla amerykańskich instytucji i osób fizycznych.
• Restrykcje dotyczące emisji nowych obligacji i ograniczenia kapitałowe wobec 13 kluczowych rosyjskich jednostek i przedsiębiorstw: Sberbanku, Alfabanku, Credit Banku Moskwy, Gazprombanku, Rosyjskiego Banku Rolnego, Gazpromu, Gazprom Neftu, Transneftu, Rostelecomu, RusHydro, Alrosy, Sovcomflotu oraz Kolei Rosyjskich. Wskutek sankcji zostaną odcięte od możliwości pozyskiwania środków na amerykańskim rynku, ograniczając możliwości finansowania działalności Kremla.
• Restrykcje wobec 24 białoruskich osób fizycznych i prawnych, w tym dwóch banków państwowych, 9 firm zbrojeniowych i 7 osób powiązanych z reżimem za wspieranie rosyjskiej agresji na Ukrainę.
• Restrykcje eksportowe, których celem będzie odcięcie ponad 50% rosyjskiego importu podzespołów niezbędnych dla towarów wysokich technologii, szczególnie w obszarze obronnym, lotniczym, morskim, w tym na najnowocześniejsze technologie wrażliwe produkowane na świecie i wykorzystujące amerykańskie oprogramowanie, narzędzia lub technologię.
• Sankcje eksportowe wzmocnione będą poprzez współpracę wielostronną ograniczającą eksport do Rosji podzespołów i technologii wartych ponad 50 mld USD. Jednocześnie Stany Zjednoczone zapewnią wyłączenia spod systemu ograniczeń eksportowych (i konieczności uzyskiwania licencji) dla krajów, które wprowadzą podobnie dotkliwe sankcje (zgodnie z ustaleniami z UE, Australią, Japonią, Kanadą, Nową Zelandią i UK).
• Sankcje indywidualne wobec przedstawicieli rosyjskich władz i ich rodzin.

23 lutego

Prezydent J. Biden polecił administracji nałożenie sankcji na operatora Nord Stream 2 AG i kierownictwo firmy. Antony Blinken wydał tego dnia oświadczenie informujące o jego decyzji ws. zniesienia zawieszenia sankcji (waiver) na spółkę NS2 oraz na jej kierownictwo, w tym prezesa Matiasa Warniga. Sekretarz podkreślił, że decyzja została podjęta po konsultacji z Niemcami i z Unią Europejską w odpowiedzi na rosyjskie działania. USA wraz z sojusznikami europejskimi nałożyli skoordynowane sankcje na Rosję, a Niemcy podjęły decyzję o wstrzymaniu certyfikacji gazociągu NS2.

22 lutego

Pierwsza transza tzw. „szybkich i dotkliwych kosztów dla Rosji”.

• Sankcje wobec dwóch banków: VEB (Vnesheconombank) oraz PSB (Promsvyazbank) – zamrożenie aktywów znajdujących się w USA, całkowity zakaz przeprowadzania transakcji obejmujący amerykańskich obywateli i instytucje, odcięcie od globalnego systemu finansowego oraz globalnego systemu płatności dolarowych;
• Zakaz obrotu nowymi papierami dłużnymi emitowanymi przez Bank Centralny Federacji Rosyjskiej, Narodowy Fundusz Majątkowy Federacji Rosyjskiej oraz rosyjskie Ministerstwo Finansów przez wszystkie amerykańskie firmy i osoby fizyczne.
• Sankcje indywidualne obejmujące pięciu oligarchów i ich rodziny.

KANADA

3 marca Wicepremier i Minister Finansów Kanady, Ch. Freeland ogłosiła odebranie Rosji i Białorusi klauzuli największego uprzywilejowania w stosunkach handlowych (KNU). Ponadto, Kanada podniesie cła na towary z Rosji i Białorusi do 35%.

2 marca – kolejne sankcje: Minister Spaw Zagranicznych Mélanie Joly poinformowała, że Kanada nałoży kolejne sankcje gospodarcze na Rosję.

Sankcje obejmą 10 osób z 2 spółki z branży energetycznej. Ich celem jest zwiększenie presji na Rosję w związku z inwazją na Ukrainę. Sankcje mają wejść w życie w najbliższych dniach. Specjalne Środki Gospodarcze (Special Economic Measures – Russia) przewidują zamrożenie aktywów, zakaz świadczenia w Kanadzie i przez Kanadyjczyków za granicą finansowych i pokrewnych usług wobec osób objętych sankcjami. Osoby z listy nie będą też mogły wjechać na terytorium Kanady.

1 marca – pakiet nowych sankcji w związku z rosyjską agresją na Ukrainę

• sankcjami objętych będzie 18 członków Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, w tym, m.in.: W. Putin, S. Szojgu, S. Ławrow, D. Miedwiediew oraz 3 instytucje: Bank Centralny Federacji Rosyjskiej, Narodowy Fundusz Dobrobytu Federacji Rosyjskiej oraz Ministerstwo Finansów Federacji Rosyjskiej.
• wprowadzenie zakazu importu wszelkich paliw i produktów ropopochodnych z Rosji
  (w dniu 28 lutego wprowadzono zakaz importu ropy naftowej).
• wicepremier i Minister Finansów Chrystia Freeland oświadczyła, że to nie koniec działań Kanady mających na celu osłabienie możliwości finansowania wojny przez W. Putina. Zapowiedziała kolejne sankcje, których charakter i cel Kanada omawia ze swoimi partnerami i sojusznikami.

Ogłoszone 24 lutego sankcje zakładają:

• objęcie sankcjami 129 osób indywidualnych oraz 84 podmiotów, w tym banków (m.in. Sberbank, VEB, VTB Bank OAO, Gazprobank OAO) oraz przedsiębiorstw (min. Rosneft, OAO Novatek, OJSC Gazprom)
• zakaz jakiegokolwiek obrotu mieniem (w Kanadzie i poza Kanadą) oraz umożliwiania w jakikolwiek sposób transakcji z osobami indywidualnymi znajdującymi się na liście sankcyjnej
• zakaz świadczenia jakichkolwiek usług finansowych na rzecz osób i podmiotów objętych sankcjami
• zakaz sprzedaży, dostaw i transportu jakichkolwiek dóbr związanych z wydobyciem i produkcją ropy naftowej

Ponadto instytucje finansowe (banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, etc.,), inne podmioty oraz obywatele Kanady zostali zobligowani do przekazania władzom informacji nt. mienia kontrolowanego lub będącego w posiadaniu osób i podmiotów znajdujących się na liście sankcyjnej oraz transakcji (również propozycji transakcji) dot. takiego mienia.

https://laws.justice.gc.ca/eng/regulations/SOR-2014-58/FullText.html

Wcześniej, tj., 22 lutego br. ogłoszono pierwszy pakiet sankcji zakładający:

• nałożenie sankcji na członków Dumy Państwowej, którzy głosowali za uznaniem niepodległości tzw. republik ludowych na wschodniej Ukrainie
• zakaz jakichkolwiek transakcji finansowych i relacji podmiotów kanadyjskich na obszarach Doniecka i Ługańska, nie będących pod kontrolą władz ukraińskich
• zakaz kupowania rosyjskich obligacji państwowych (rządowych papierów wartościowych)
• nałożenie sankcji na dwie znaczące rosyjskie instytucje finansowe w celu utrudnienia Rosji finansowania agresywnych działań wobec Ukrainy.

JAPONIA

Minister SZ Japonii Hayashi Yoshimasa ogłosił 25 lutego br. nałożenie na Rosję sankcji w trzech obszarach:

• wprowadzenie sankcji wizowych oraz zamrożenie aktywów osób zaangażowanych we wspieranie separatystycznych regionów
• zakaz handlu z separatystycznymi regionami
• zakaz emisji oraz handlu w Japonii rosyjskimi obligacjami rządowymi.

25 lutego br. premier Fumio Kishida (po spotkaniu G7) zapowiedział przyjęcie dodatkowych sankcji:

• zamrożenie aktywów rosyjskich instytucji finansowych
• zamrożenie aktywów i wstrzymanie wydawania wiz dla niektórych osób indywidualnych i organizacji pochodzących z Rosji
• zakaz eksportu do instytucji rosyjskich związanych z sektorem wojskowym
• zakaz eksportu towarów podwójnego zastosowania

AUSTRALIA

24.02.2022

Wspólne oświadczenie premiera i szefowej dyplomacji Marise Payne, zapowiadające nowe sankcje, które obejmą:

• dodatkowe 25 osób i 4 podmioty związane z sektorem zbrojeniowym
• restrykcje w odniesieniu do australijskich podmiotów inwestujących w cztery dodatkowe rosyjskie instytucje finansowe

23.02.2022,

Po posiedzeniu Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego premier Scott Morrison ogłosił przyjęcie przez Australię nowych sankcji wobec Rosji, polegających na:

• Rozszerzeniu aktualnie obowiązujących sankcji nałożonych na Krym na samozwańcze republiki w Donbasie i Ługańsku.
• Natychmiastowym wprowadzeniu sankcji indywidualnych wobec reprezentantów rosyjskich elit, które obejmą zakaz podróżowania, zamrożenie aktywów i zakaz wszelkich transakcji finansowych wobec 8 członków Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej „wspierających i podżegających” do ataku na Ukrainę.
• Objęcie sankcjami firm i organizacji powiązanych z Kremlem z sektora transportu, energii, telekomunikacji, ropy i gazu, surowców oraz bankowości, tj. Wnieszekonombank (WEB), Promswiazbank (PSB), Rossija Bank, IS Bank, General Bank (Genbank) oraz Czarnomorski Bank Rozwoju i Odbudowy.

https://www.dfat.gov.au/international-relations/security/sanctions/sanctions-regimes/russia-sanctions-regime

WIELKA BRYTANIA

28 lutego – dwa nowe akty prawne dot. brytyjskich sankcji.

• Nowe restrykcje dot. rosyjskiego sektora finansowego:
• Regulacje uniemożliwiające rosyjskim bankom rozliczanie płatności w walucie GBP. Po wejściu w życie nowe przepisy zostaną w pierwszej kolejności zastosowane wobec największego rosyjskiego banku – Sberbank.
• Sankcje zamrożenia aktywów (full asset freeze) wobec trzech rosyjskich banków: VEB. RF, Sovcombank oraz Otkritie FC Bank. Min. Truss zapowiedziała wprowadzenie sankcji full asset freeze wobec wszystkich rosyjskich banków „w nadchodzących dniach”.
• Regulacje uniemożliwią też obrót rosyjskim długiem państwowym i doprowadzą do izolacji rosyjskiego biznesu (3 mln firm) na brytyjskich rynkach kapitałowych.
• Ograniczenia eksportowe w handlu z RU dot. kluczowych sektorów gospodarki (gł. technologii, urz. mikroelektronicznych, technologii morskich i nawigacyjnych), które uderzą w rosyjski kompleks wojenno-przemysłowy i spowolnią rozwój gospodarczy RU na wiele lat. Min. Truss jest świadoma wagi konsekwencji dla brytyjskich firm działających w RU, wytyczne dot. handlu mają być przekazane przez Department for International Trade and Treasury.
• Zapowiedź wprowadzenia sankcji wobec Donbasu, BY i środków ograniczających wielkość depozytów RU w brytyjskich bankach, a także dalszą pracę z brytyjską listą oligarchów (hit-list) i koncentrację na „należących do nich nieruchomościach, jachtach i wszystkich aspektach ich życia”.
• Dodatkowo przedstawienie projektu ustawy dot. przestępczości ekonomicznej – Economic Crime Bill w dn. 1 marca, której celem jest wyeksponowanie „brudnych pieniędzy” rosyjskich oligarchów w UK.

24 lutego przyjęto sankcje obejmujące:

• zamrożenie aktywów bankowych i ich odcięcie od brytyjskiego rynku finansowego;
• zakaz pozyskiwania finansowania na brytyjskim rynku finansowym przez rosyjskie przedsiębiorstwa państwowe i strategiczne przedsiębiorstwa prywatne
• zamrożenie aktywów i zakaz wjazdu do UK, którym objęto ponad 100 firm i oligarchów związanych z W. Putinem
• ograniczenia w handlu i kontrola eksportu dot. rosyjskiego sektora wysokich technologii oraz przemysłów strategicznych
• zamknięcie przestrzeni powietrznej dla Aeroflotu
• odcięcie dostępu do brytyjskich banków dla najbogatszych Rosjan

02.03. Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze ogłosił oficjalne rozpoczęcie międzynarodowego śledztwa dotyczącego możliwych zbrodni wojennych, związanych z inwazją RU na UA, po otrzymaniu wniosków z 39 państw, w tym PL.

[1] Szacuje się, że rosyjski sektor lotniczy ucierpi z powodu nałożonych na niego ograniczeń eksportowych, które utrudnią import części zamiennych do samolotów. Co więcej, sankcje te wymuszą zwrot setek leasingowanych samolotów, które stanowią ponad 50% komercyjnej floty działającej w Rosji. Z 981 samolotów w posiadaniu rosyjskich linii lotniczych, aż 531 maszyn jest leasingowanych od zagranicznych firm (z czego aż 154 w posiadaniu firm z Irlandii).