Koniec roku 2024 i początek roku 2025 to dobry czas, aby podsumować zmiany dotyczące przepisów MDR i praktyki ich stosowania. Co wydarzyło się zatem w ostatnim czasie na polu MDR i jaki będzie mieć to wpływ na obowiązki podatników w nadchodzących miesiącach?
Pierwsza interpretacja ogólna MF dotycząca MDR – czy wątpliwości w zakresie raportowania przy zawieraniu umów leasingu operacyjnego zostały zażegnane?
Raportowanie zawarcia umów leasingu operacyjnego wzbudza wiele wątpliwości podatników od początku istnienia przepisów MDR.
Pod koniec 2024 roku została
opublikowana pierwsza od momentu wprowadzania przepisów w zakresie MDR interpretacja ogólna Ministra Finansów (sygn. DTS5.8092.4.2024), która dotyczy kwalifikacji umów leasingu operacyjnego na gruncie przepisów o schematach podatkowych. Niestety wydana interpretacja nie wnosi wiele nowego do rozwiązania tego problemu.
W wydanej interpretacji Minister Finansów potwierdził zasadniczo, że zawarcie umowy leasingu operacyjnego spełnia ogólną cechę rozpoznawczą polegającą na korzystaniu z ujednoliconej dokumentacji. Aby zaistniał obowiązek raportowania, konieczne jest zatem w tym przypadku spełnienie również tzw. kryterium głównej korzyści, które każe badać czy główną motywacją dla zawarcia porozumienia były kwestie podatkowe. W tym zakresie, Minister Finansów potwierdził, że analizę w zakresie spełnienia kryterium głównej korzyści każdorazowo powinien dokonywać podatnik i że jej spełnienie będzie zależeć od okoliczności danej sprawy. Jednymi z kwestii, które polecono wziąć podatnikom pod uwagę jest to czy tego typu finansowanie zostało wybrane z uwagi na cele ekonomiczne, czy głównie cele podatkowe oraz czy obniżenie zobowiązania podatkowego na skutek rozpoznawania w danym roku wyższych kosztów uzyskania przychodów z tytułu opłat leasingowych niż odpisów amortyzacyjnych było główną przesłanką zawarcia tej umowy. Niestety takie postawienie sprawy jest na tyle ogólne i niejasne, że nie przybliża niestety do wyjaśnienia wątpliwości praktycznych związanych z umowami leasingu w kontekście MDR.
Minister Finansów podkreślił też, że leasing operacyjny może być raportowany w oparciu o inne cechy rozpoznawcze w przypadku:
→ „zawarcia umowy leasingu operacyjnego pomiędzy podmiotami powiązanymi zamiast zawarcia innej umowy, co może powodować okrężny obieg środków pieniężnych lub zmianę zasad opodatkowania;
→ wypłaty przez korzystającego opłat z tytułu zawarcia umowy leasingu do nierezydenta, która będzie przekraczała limity określone w ramach innych szczególnych cech rozpoznawczych (25 mln zł przychodu dla nierezydenta lub 5 mln zł hipotetycznego podatku u źródła)”.
W konsekwencji, przedstawione przez MF stanowisko nie będzie miało zatem znaczącego przełożenia na praktykę MDR, gdyż ostateczna decyzja o raportowaniu leży po stronie podatników, którzy nadal samodzielnie muszą dokonywać kwalifikacji leasingu operacyjnego jako schematu podatkowego.
Pierwsza interpretacja indywidualna Ministra Finansów w zakresie przepisów MDR
11 lipca 2024 r., po 5 latach konsekwentnego odmawiania wydawania interpretacji indywidualnych w sprawach MDR przez Ministra Finansów i dziesiątkach wyroków sądów administracyjnych wskazujących, że MF nie ma do tego prawa, w końcu wydana została pierwsza interpretacja indywidualna (sygn. 0111-KDIB2-1.4017.3.2019.22.S/JS/MR/KS).
Sprawa dotyczyła tego, czy brak poboru podatku u źródła w oparciu o przepisy właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w odniesieniu do płatności wynagrodzenia na rzecz zagranicznego kontrahenta należy uznać za schemat podatkowy (w przypadku spełnienia wszystkich warunków dla skorzystania z takiego zwolnienia). Wnioskodawca był w szczególności zainteresowany odpowiedzią na pytanie czy uzgodnienie stanowi zmianę kwalifikacji lub zasad opodatkowania, których skutkiem jest faktycznie niższe opodatkowanie, zwolnienie lub wyłączenie z opodatkowania (jest to jedna z cech rozpoznawczych mogąca spowodować obowiązki raportowe). MF potwierdził, że takie uzgodnienie nie powinno być uznane za schemat podatkowy. Należy jednak podkreślić, że wydane rozstrzygnięcie nie dotyczyło sytuacji, w której podatnik celowo ustrukturyzował płatność tak aby skorzystać ze zwolnienia, dotyczyło tylko zwykłego stosowania ustawy o CIT i przepisów UPO.
Implementacja DAC7, czyli RODO przy obowiązkach MDR
1 lipca 2024 r. weszła w życie ustawa implementująca Dyrektywę DAC7, która w założeniu ma przeciwdziałać oszustwom podatkowym poprzez wprowadzenie jednolitych standardów sprawozdawczości dla operatorów platform cyfrowych w całej Unii Europejskiej. Ustawa implementująca wprowadziła również przy okazji dodatkowe wymogi dotyczące ochrony danych osobowych (RODO). Do Ordynacji podatkowej został dodany art. 86da na podstawie którego promotorzy i wspomagający są teraz zobowiązani do informowania na piśmie osób fizycznych o przetwarzaniu ich danych w związku z raportowaniem schematów podatkowych, które ich dotyczą.
Powyższa zmiana może mieć wpływ na procedurę promotora, zatem w efekcie przedsiębiorcy powinni rozważyć czy nie warto zaktualizować swoich procedur MDR, aby dostosować się do nowych obowiązków oraz zapewnić zgodność z przepisami o ochronie danych osobowych, gdyż niedopełnienie obowiązków może skutkować sankcjami nie tylko na gruncie MDR, ale również ustawy dotyczącej RODO.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego: przepisy o MDR naruszają tajemnicę zawodową doradców podatkowych
Trybunał Konstytucyjny (TK) w wyroku z 23 lipca 2024 r. (sygn. K 13/20) orzekł, że przepisy o raportowaniu schematów podatkowych (MDR) są sprzeczne z Konstytucją w zakresie naruszającym tajemnicę zawodową doradców podatkowych. W dalszej perspektywie oznacza to, że doradcy podatkowi nie będą już zobowiązani do przekazywania informacji o schematach MDR do Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).
Sprawa będąca przedmiotem wyroku TK była wynikiem skargi wniesionej przez Krajową Radę Doradców Podatkowych (KRDP), która na niezgodność przepisów MDR z Konstytucją wskazywała w 2019 roku. KRDP argumentowała, że możliwość zwalniania doradców podatkowych z zachowania tajemnicy zawodowej przez ich klientów stanowi podważenie obowiązku wynikającego z Konstytucji, a o zwolnieniu z tajemnicy zawodowej ma prawo decydować jedynie sąd.
Trybunał podzielił te argumenty, stwierdzając, że przepisy zobowiązujące doradców podatkowych do ujawniania informacji objętych tajemnicą zawodową naruszają ich konstytucyjny obowiązek związany z wykonywaniem zawodu. Dodatkowo TK orzekł, że przepisy nakładające obowiązek raportowania MDR za okres sprzed 1 stycznia 2019 r. również są niezgodne z Konstytucją.
Należy podkreślić, że omawiany wyrok nie został jeszcze ogłoszony w Dzienniku Ustaw, zatem formalnie jeszcze nie obowiązuje. Jednak, gdy wydane orzeczenie wejdzie w życie, jego konsekwencją będzie zmiana podmiotu raportującego i przeniesienie obowiązku raportowania schematów podatkowych z doradców podatkowych na przedsiębiorców (korzystających).
Zatem w wyniku wyłączenia doradców podatkowych z obowiązku raportowania, to korzystający będzie zobowiązany do przesłania informacji o schematach podatkowych do Szefa KAS. Jednak, mimo że formalny obowiązek przekazywania dokumentacji organom podatkowym będzie spoczywał na korzystających, w praktyce doradcy podatkowi prawdopodobnie nadal będą wspierać przedsiębiorców w przygotowaniu odpowiedniej dokumentacji.
Dyrektywa SAFE
Na poziomie unijnym, w lipcu 2024 r. zostało zaproponowane opracowanie nowej dyrektywy tzw. „dyrektywy SAFE”, która miałaby wprowadzać nowe regulacje w raportowaniu schematów podatkowych MDR związane z raportowaniem przez promotorów z krajów trzecich (spoza Unii Europejskiej).
Szczegóły dotyczące przepisów, które miałaby wprowadzać nowa dyrektywa nie są na ten moment znane, gdyż projekt dyrektywy nie został jeszcze przedstawiony, jednak została zasygnalizowana możliwość nowych obowiązków w tym zakresie.
MDR w liczbach – co mówią statystyki?
Na stronie Ministerstwa Finansów publikowane są statystyki dotyczące kwartalnych danych o dokumentach złożonych w ramach przekazywania informacji o schematach podatkowych.
Obecnie statystyki obejmują informacje o liczbie złożonych dokumentów od momentu wejścia w życie obowiązku raportowania (tj. od 1 stycznia 2019 r.) do końca 3 kwartału 2024 r. (tj. do 30 września 2024 r.) i wskazują, że liczba zgłoszonych informacji MDR wciąż wzrasta, a do końca września br. zostało złożonych ponad 84 tys. dokumentów.
Jednocześnie w statystykach zostały przedstawione również dane w zakresie liczby nadanych numerów schematu podatkowego (NSP), która od początku raportowania (łącznie z NSP nadanymi dla schematów transgranicznych) wyniosła ponad 23 tys. NSP.
Patrząc na tendencję, którą odzwierciedlają opublikowane statystyki MDR, w przyszłości możemy spodziewać się dalszego wzrostu liczby zgłoszeń, zwłaszcza w kontekście potencjalnych zmian legislacyjnych i dalszych działań kontrolnych ze strony administracji skarbowej. Warto zatem śledzić pojawiąjące się zmiany i być na bieżąco z obowiązkami związanymi z MDR, w szczególności z uwagi na sankcje, które przewidziane są w przypadku ich niedopełnienia.
Podsumowanie
W przeciwieństwie do roku 2023, rok 2024 przyniósł wiele nowości w temacie raportowania schematów podatkowych. Szczególnie interesujący jest delikatny wzrost aktywności Ministerstwa Finansów w wyjaśnianiu podatnikom swojego podejścia do raportowania schematów podatkowych (interpretacja ogólna oraz pierwsza interpretacja indywidualna). Miejmy nadzieję, że ten trend utrzyma się i wzmocni w 2025 – bez wskazówek ze strony MF, interpretowanie przepisów MDR jest po prostu znacznie trudniejsze, tym bardziej, że zgodnie ze statystykami ilość składanych raportów jest w trendzie wzrostowym. Należy zwrócić też uwagę na prawo unijne, gdzie często początkowane są zmiany w zakresie MDR, czego wyrazem są zmiany w Ordynacji Podatkowej wprowadzającej dodatkowe obowiązki w zakresie RODO wprowadzone w celu implementacji Dyrektywy DAC7 oraz toczące się prace w zakresie Dyrektywy SAFE.
***
Autor: Kamil Karamański, menedżer w CRIDO
CRIDO, członek Business Centre Club, jest wiodącą polską firmą doradczą zaangażowaną w pomoc firmom w podejmowaniu świadomych decyzji. Z ponad 450 ekspertami oferuje pełne spektrum usług w zakresie podatków, prawa, innowacji i badań i rozwoju, inwestycji, doradztwa biznesowego, rozwiązań cyfrowych i modelowania finansowego.
Dlaczego warto im zaufać? – Ponad 19 lat doskonałości: Ugruntowana obecność na rynku dzięki naszemu głównemu biuru w Warszawie i oddziałowi w Krakowie – Międzynarodowy zasięg: Współpraca za pośrednictwem sieci takich jak Taxand, IBA i AIJA – Sprawdzone wyniki: 10 miliardów złotych uzyskanych dotacji i ulg, ponad 100 transakcji fuzji i przejęć oraz przełomowe spory. – Innowacyjne rozwiązania IT: Ponad 20 autorskich narzędzi wspierających procesy biznesowe, od optymalizacji podatkowej po audyty cyfrowe – Różnorodność klientów: Obsługa dużych i średnich organizacji, firm rodzinnych, klientów indywidualnych i samorządów.
