Program Współdziałania to doskonałe narzędzie do budowania zaufania i współpracy pomiędzy przedsiębiorcami a administracją skarbową, dlatego należy je rozwijać.
Deklarowana przez nowy rząd współpraca z przedsiębiorcami (podatnikami) powinna oznaczać wzrost znaczenia rozwiązań opartych o tzw. Cooperative compliance – czyli partnerską, transparentną współpracę, jak chociażby rozwijany obecnie Program Współdziałania.
W ostatnich tygodniach m.in. z ust Marszałka Sejmu, ale również Ministra Finansów czy Premiera mogliśmy usłyszeć o tym, że możemy spodziewać się dużej pozytywnej zmiany i poprawy relacji na linii przedsiębiorcy – administracja skarbowa. Przez wiele ostatnich lat ci pierwsi niejednokrotnie traktowani byli jak potencjalni przestępcy nawet przed przystąpieniem do kontroli czy postępowań podatkowych wobec nich. Z drugiej strony od kilku lat rozwijany był tzw. Program Współdziałania, oparty o dobrowolną współpracę dużych, odpowiedzialnych przedsiębiorców z fiskusem, opartą o wzajemne zrozumienie, zaufanie i transparentność. W mojej ocenie warto, aby Rząd rozwijał to rozwiązanie zarówno jeśli chodzi o przygotowanie swoich kadr i rozwiązań, jak i promowanie oraz rozwijanie świadomości o znaczeniu dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych przez podatników oraz współpracy, a nie konflikcie z administracją skarbową.
Program Współdziałania to rozwiązanie oparte w swoich fundamentach o zmianę sposobu interakcji na linii podatnik – administracja skarbowa. W miejsce modelu kontrolnego, wprowadzone zostają mechanizmy, rozwiązania i zasady budujące wzajemne zaufanie, zrozumienie i transparentność oraz bieżącą współpracę. Aby umożliwić taką współpracę podatnik musi jednak wdrożyć i stosować adekwatne i skuteczne „Ramy Wewnętrznego Nadzoru Podatkowego” (Tax Control Framework).
Innymi słowy, poprzez system samokontroli, system zarządzania ryzykiem podatkowym oraz mechanizmy nadzoru, które są na odpowiednio wysokim poziomie, podatnik daje administracji skarbowej rękojmię, że jego rozliczenia podatkowe są prawidłowe, rzetelne i zgodne z przepisami, a jednocześnie, że dla zdarzeń lub transakcji które mogą potencjalnie być sporne z fiskusem w przyszłości, podatnik podejmie z wyprzedzeniem dialog.
Warto podkreślić, że polskie rozwiązanie czerpie z najlepszych praktyk podobnych rozwiązań funkcjonujących nie tylko w Unii Europejskiej (m.in. Holandia, Austria, Francja, Włochy, Belgia), ale również w dużej mierze opiera się o wytyczne i opracowania OECD oraz doświadczenia innych Państw. Warto także podkreślić, że rozwiązania oparte o współdziałanie (cooperative compliance) na rzecz etycznego, transparentnego i odpowiedzialnego rozliczania podatków wpisują się w regulacje i wytyczne na poziomie UE, które coraz mocniej będą wpływać na rzeczywistość biznesową.
Choć początki Programu Współdziałania w Polsce nie były łatwe (m.in. z uwagi na dużą nieufność biznesu do działań fiskusa, ale również potrzebę nauczenia się zupełnie nowego podejścia urzędników do przedsiębiorcy i współpracy z nim), to można wskazać, że Program działa. Obecnie w Programie funkcjonuje 10 dużych firm (11 umów) a kolejnych kilkanaście podmiotów jest w trakcie aplikacji. Przy rzeczywistym wsparciu i nadaniu nowego impulsu tym rozwiązaniom przez MF mamy szansę naprawdę zbudować współpracę na linii przedsiębiorcy – administracja skarbowa, opartą o deklarowane wartości, takie jak zaufanie, zrozumienie i transparentność. Niewątpliwą korzyścią rozwoju Programu Współdziałania będzie również budowanie dojrzałości podatkowej polskich przedsiębiorstw i stabilności ich rozwoju.
Na obecnym etapie konieczne wydaje się nadanie nowego, konkretnego i pozytywnego impulsu przez MF i KAS, że dialog i współpraca z biznesem są wysoko na agendzie nowego Rządu, a Program Współdziałania powinien być dalej mądrze rozwijany, zarówno od strony kadr, jak i innych zasobów po stronie administracji skarbowej.
