Gorącym tematem końca stycznia okazał się zamówiony w 2024 r. przez ZUS i niepublikowany przez tę instytucję raport dotyczący tzw. ubóstwa emerytalnego. Jego głównym punktem odniesienia stała się grupa osób prowadzących działalność gospodarczą (JDG).

Jest to grupa osób, która stanowi około 30% ogółu świadczeniobiorców. Raport stwierdza, iż z uwagi na niski poziom opłacanych składek, przez większość osób prowadzących JDG – ich spodziewane emerytury będą bardzo niskie. To prawda, ponieważ obowiązuje zasada zdefiniowanej składki. Ile odłożysz, tyle uzyskasz – biorąc pod uwagę przewidywaną długość życia. Prawdą jest również, iż poziom składek opłacanych przez JDG jest zgodny z przepisami prawa.

Tak zwana stopa zastąpienia spada i w przeciągu najbliższych 25 lat może być niższa aniżeli 30% – w relacji do osiąganego ostatnio wynagrodzenia. Wskazuje na to również ostatni raport Banku Światowego. Te prognozy są znane i oparte głównie o symulacje długoterminowe ZUS, jedynej instytucji, która prowadzi emerytalne prognozowanie w układzie horyzontalnym.

Czy sytuacja JDG jest szczególna? Nie, ponieważ system emerytalny jest od wielu lat stał się podatnym na zmiany polityczne. Jest w nim przez to od lat jest wiele nierówności, uprzywilejowań, wyłączeń. Po tzw. reformie OFE (2013), gdzie odebrano uczestnikom blisko 150 mld zł ich aktywów. Następuje jego stopniowa dezintegracja i osłabianie. Należy temu przeciwdziałać.

Na niedawnym posiedzeniu Zespołu problemowego ds. Ubezpieczeń Społecznych RDS rozmawiano na temat przeprowadzenia kolejnego, rządowego Przeglądu Emerytalnego. Na liczbach, faktach z zestawem rekomendacji – co dalej? Co i dlaczego trzeba zmienić? Przegląd ma być dokonany w IV kwartale 2025 r.

BCC, jako lider skutecznego rozwiązywania spraw zabezpieczenia społecznego, uważa, że należy po przedstawieniu efektów rządowego Przeglądu – przeprowadzić debatę w sprawach przyszłości systemu emerytalnego, z udziałem partnerów społecznych i przedstawicieli partii politycznych. Będziemy o to zabiegać.