Pod koniec marca upłynie pierwsze 100 dni rządu Donalda Tuska, który zakładał, że spełni w tym czasie 100 konkretów. Ministrowie Gospodarczego Gabinetu Cieni Business Centre Club ocenili działania nowej władzy w tym okresie.
Legislacja, inwestycje, finanse publiczne, infrastruktura, problemy w spółkach skarbu państwa czy ochrona zdrowia – to tematy poruszane podczas dzisiejszego posiedzenia think tanku BCC. Posiedzenie otworzył przewodniczący Gospodarczego Gabinetu Cieni, prezes BCC dr Jacek Goliszewski, który zwrócił się do ministrów z prośbą o ocenę dotychczasowych działań rządu i przedstawienie rekomendacji na najbliższe miesiące.
Eksperci oceniając działania nowej władzy, zwrócili uwagę na pozytywny ale także na niespełnione obietnice wyborcze i ryzyka.
Choć nie udało się zrealizować w 100 dni – 100 konkretów, GGC BCC pozytywnie ocenił działania podjęte przez nowy rząd tj. uruchomienie środków z KPO, odroczenie wejścia w życie KSeF , prace nad powrotem naliczania składki zdrowotnej sprzed Polskiego Ładu, ogłoszenie pakietu deregulacyjnego, prace na rzecz poprawy systemu stanowienia prawa, szybsze zwroty VAT dla przedsiębiorców za 2023r., GGC BCC z nadzieją patrzy na zapewnienie o prowadzeniu dialogu z przedsiębiorcami, poprawę jakości stanowienia prawa oraz wdrożenie konkretnych działań mających na celu ułatwieniem prowadzenia firm i poprawę sytuacji polskich przedsiębiorstw, a także umożliwienie przedsiębiorcom znaczącego udziału w proces obudowy Ukrainy. BCC też po raz kolejny zwróciło uwagę na wzrost znaczenia i konieczność inwestycji w nowe technologie.
LEGISLACJA – PODSTAWA KTÓREJ BRAKOWAŁO
Stabilne otoczenie regulacyjne oparte na poprawnej legislacji stanowi podstawę, która umożliwia podtrzymanie wzrostu gospodarczego i inwestycji prywatnych. Tej podstawy brakowało przez ostatnie lata. Przedstawiciele nowego rządu zapowiedzieli szerokie konsultowanie nowych projektów regulacyjnych. Witold Michałek minister ds. procesu stanowienia prawa BCC zwrócił uwagę, że te deklaracje dotyczą jedynie projektów innych niż rządowe (w szczególności poselskich).
– Nadal brakuje odpowiednich zmian w przepisach Regulaminu Sejmu. Należy przypomnieć, że w Umowie Koalicyjnej trzech zwycięskich komitetów wyborczych, zawarto ważne zapisy, dające szansę poprawy jakości procesu legislacyjnego. W Części I Ustalenia Programowe, m.in. zapisano: p.2 – „ …przeprowadzimy reformę procesu legislacyjnego, otwierając go na szerokie konsultacje społeczne”. Zapis ten nie powinien dotyczyć jedynie projektów na etapie rządowym. Postulat organizacji pracodawców dotyczący konieczności powrotu do przygotowywania założeń projektów aktów normatywnych nie doczekał się jak dotąd pozytywnej reakcji ze strony osób odpowiedzialnych w rządzie za proces legislacyjny – podkreślam ekspert.
Ekspert BCC pozytywnie ocenił pierwszą serię spotkań nowego rządu ze środowiskiem gospodarczym na temat poprawy systemu stanowienia prawa na etapie rządowym, a także stanowisko wiceministra finansów, który deklarował m.in., że w ministerstwie będą przygotowywane lepszej jakości uzasadnienia do projektów.
GOSPODARKA MINĘŁA DOŁEK
Mister finansów, główny ekonomista BCC prof. Stanisław Gomułka zwraca uwagę na konieczność podjęcia konkretnych działań rządowych stymulujących prywatne inwestycje krajowe i zagraniczne, szczególnie w obszarze transformacji energetycznej oraz na ograniczenie wzrostu deficytu sektora finansów publicznych z około 6-8 % PKB w roku 2024 do poniżej 3% PKB w latach po roku 2025.
– Deklaracje nowego rządu wychodzą naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców – mówił dr Marcin Mrowiec minister gospodarki Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC. Brak wypełniania najbardziej kosztownych obietnic przedwyborczych traktuję jako wyraz odpowiedzialności za stan finansów publicznych. Dużym wyzwaniem dla ministra finansów będzie sfinansowanie potrzeb pożyczkowych na 2024 rok w zdecydowanej większości zdeterminowanych przez poprzedni rząd. Kolejne znaczące wydatki i jeszcze większe zadłużanie byłoby przejawem braku odpowiedzialności. W odpowiedzi inwestorzy żądaliby wyższych odsetek i obsługa długu publicznego byłaby jeszcze bardziej kosztowna.- twierdzi Mrowiec.
– Zmniejszenie „inflacji prawa”, obniżenie uciążliwości kontroli mikroprzedsiębiorców, powołanie zespołu na rzecz reformy prawa gospodarczego – te deklaracje dają nadzieję na uspokojenie „frontu regulacyjnego” oraz konsekwentne wypracowywanie regulacji możliwie najmniej obciążających sektor przedsiębiorstw. Nasza gospodarka minęła „dołek” cyklu koniunkturalnego, zaś kolejne kwartały powinny przynieść systematyczną poprawę dynamiki wzrostu gospodarczego. W najbliższych kwartałach główną siłą napędową wzrostu PKB będzie konsumpcja, natomiast rząd powinien intensywnie działać w kierunku uczynienia inwestycji kołem zamachowym wzrostu gospodarczego w kolejnych latach. Zasadniczym celem nowego rządu powinna być pogłębiona diagnoza przyczyn trwale niskiej stopy inwestycji oraz podjęcie adekwatnych działań zaradczych. Kolejnym najważniejszym wyzwaniem powinno być przełamanie kryzysu demograficznego i wypracowanie polityki imigracyjno-asymilacyjnej. Mając najniższą stopę bezrobocia w Unii Europejskiej powinniśmy ograniczyć skalę transferów socjalnych i skierować je tylko do najsłabszych ekonomicznie grup społecznych, a poczynione oszczędności podzielić pomiędzy ograniczenie wzrostu zadłużania i działania prowzrostowe, w tym odpowiednią jakość usług publicznych – podsumowuje dr Marcin Mrowiec.
KONIECZNE ZMIANY W SYSTEMIE PODATKOWYM
BCC pozytywnie ocenia odroczenie wejścia w życie KSeF.
– Cieszy decyzja Ministerstwa Finansów, że KSeF nie stanie się obowiązkowy od połowy roku ani w całym 2024 r. Wskazywane przez BCC i inne organizacje argumenty połączone ze wstępnym audytem stanu przygotowań po stronie MF potwierdzają słuszność tej decyzji. – mówił Michał Borowski minister m.in. podatków GGC BCC
Ekspert pozytywnie ocenił także plan reformy w finansowaniu samorządów m.in. poprzez system redystrybucji wpływów podatkowych.
– To bardzo ważny i długo wyczekiwany krok, gdyż w ostatnich latach jednostki samorządu terytorialnego – z uwagi na wdrażane reformy podatkowe – były sukcesywnie pozbawiane znaczących kwot ich dochodów. Ministerstwo Finansów powinno w sposób szczególny zadbać o rozwój inicjatyw mogących realnie wpłynąć na budowanie dialogu z podatnikami. Rozwijając formy tej współpracy warto wrócić do koncepcji mediacji podatkowej. – dodał ekspert.
INFRASTRUKTURA
Minister ds. infrastruktury dr Łukasz Bernatowicz ocenił zmiany w zakresie infrastruktury, dialogu społecznego oraz inwestycji. Ekspert pozytywnie ocenił podpisanie pierwszej umowy na dofinansowanie w ramach Krajowego Programu Odbudowy i odniósł się do kwestii ryzyk związanych z terminem wydatkowania tych środków.
– Na wykorzystanie środków jest czas do 2026 roku, tymczasem Polska otrzymała do tej pory jedynie kilka procent z planowanych 35 mld euro. Prawie trzy lata, kiedy środki z UE, zamiast finansować polskie inwestycje, czekały zamrożone i traciły na wartości. – mówił Ł. Bernatowicz.
Ekspert BCC wyraził nadzieję na powrót dialogu społecznego i wprowadzenie właściwego vacatio legis, który zadeklarował Minister Krzysztof Hetman. Dr Bernatowicz zwrócił też uwagę, że konieczne jest podjęcie pilnych działań mających na celu zwiększenie dostępności gruntów pod budownictwo mieszkaniowe oraz wydłużenie terminów regulacji.
– Mało merytoryczna nowelizacja autorstwa rządu Prawa i Sprawiedliwości doprowadzi do drastycznego ograniczenia możliwości zabudowania działek budowlanych. Nowe regulacje wprowadzane są w drastycznie krótkim terminie, co uniemożliwia dostosowanie projektów mieszkaniowych będących w toku. Jako działanie minimum niezbędne jest wydłużenie terminu wejścia w życie tych regulacji do września 2024 r.
– Deweloperzy otrzymali zgodę na budowę ponad 40 tysięcy mniej mieszkań niż rok wcześniej (spadek o 20%). To świadczy o strukturalnych problemach z podażą gruntów i zwiastuje przyszłe, jeszcze większe trudności z dostarczaniem nowych mieszkań na rynek. Mniej pozwoleń oznacza bowiem mniejszą szansę na bieżące uzupełnianie oferty i rozpoczynanie nowych inwestycji. – podkreślał Łukasz Bernatowicz.
SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA
Dr Grażyna Magdziak – minister skarbu i prywatyzacji pozytywnie oceniła zmiany w spółkach państwowych, które w ostatnim okresie realizowały wiele działań niezwiązanych z ich podstawowym przedmiotem działalności i wspierały cele polityczne poprzedniego rządu.
– Obecnie identyfikowane są takie poczynania w celu tworzenia narzędzi maksymalnie niwelujących negatywne skutki takich działań. Konieczny jest szczegółowy przegląd zasobu spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa. Obecnie tylko część spółek państwowych nadzorowana jest bezpośrednio przez Ministerstwo Aktywów Państwowych, KPRM, lub inne ministerstwa bądź centralne instytucje państwowe. Większa ich część jest natomiast własnością Skarbu Państwa w formie pośredniej stanowiąc własność różnych państwowych agencji, funduszy lub dużych korporacji i holdingów. Bardzo zróżnicowany jest również udział Skarbu Państwa w ich strukturze kapitałowej. Przeprowadzony przegląd ten powinien dać odpowiedź, które z tych spółek powinny nadal stanowić majątek państwowy, a które stanowić mają przedmiot działań dezinwestycyjnych oraz w jakiej formie winny te działania być dokonane. – podkreślała ekspertka BCC.
OCHRONA ZDROWIA
Anna Janczewska – minister ds. systemu ochrony zdrowia Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC pozytywnie oceniła uchwalenie ustawy o finansowaniu in vitro z budżetu państwa oraz projekt Ministerstwa Zdrowia – „Bezpieczna, świadoma ja”. Program będzie realizowany od 1 czerwca tego roku i corocznie ma być przeznaczane na ten cel nie mniej niż 500 mln zł.
– Jest to realizacja pierwszego punktu ze 100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów KO. To duży sukces koalicji rządowej, który umożliwi wielu parom posiadanie upragnionego dziecka, bez konieczności pokrywania wysokich kosztów tej procedury. Ustawa ta stwarza warunki do dodatkowego wzrostu liczby urodzeń w Polsce, która spada już systematycznie od 2017 roku. – podkreśliła ekspertka, zwraca uwagę na konieczność wprowadzenia do szkół edukacji prozdrowotnej.
Projekt Bezpieczna Ja obejmuje m.in. nieinwazyjne badania prenatalne dla wszystkich, akcje edukacyjne dotyczące onkopłodności, promocja szczepień przeciwko HPV dla dzieci, zmiany w przepisach ogólnych warunkach umów NFZ z oddziałami ginekologiczno-położniczymi i zapewniania zgodnie z polskim prawem terminacji ciąży. Program ma ruszyć 1 czerwca tego roku.
Więcej o Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC >>
