22 kwietnia 2021 r. upłynął termin konsultacji publicznych projektu ustawy o fundacji rodzinnej prowadzonych przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii. Zgłoszone w toku konsultacji i uzgodnień uwagi zostały opublikowane na stronach RCL.

MRPiT odniosło się do zaproponowanych uwag oraz przeprowadziło konferencje uzgodnieniowe obejmujące zagadnienia prawne i podatkowe. Z uwagami i opiniami można się zapoznać pod tym adresem.

Podczas konferencji uzgodnieniowych, które odbyły się w czerwcu 2021 r., MRPiT zapowiedziało dalsze prace resortowe nad projektem ustawy o fundacji rodzinnej. Ministerstwo Finansów wysłuchało głosu środowiska przedsiębiorczości rodzinnej i przedstawicieli firm rodzinnych, zapowiedziało uwzględnienie uwag w dalszych pracach.

Dla samych przedsiębiorców rodzinnych kluczowe będą miały ostateczna treść przepisów i proponowane konsekwencje podatkowe. Aktualnie czekamy na udostępnienie projektu ustawy zawierającej projektowane przez resort zmiany, wynikające z przeprowadzonych uzgodnień. Wtedy dowiemy się, gdzie będzie prowadzony rejestr fundacji i czy to wpłynie na termin wejścia w życie ustawy, czy fundacja będzie prowadziła działalność gospodarczą, jak uregulowane zostaną zasady dotyczące zachowku oraz czy fundacja rodzinna nie zostanie potraktowana podatkowo gorzej niż rodzinna spółka holdingowa.

Poniżej prezentujemy Państwu wynik ankiety, którą Komisja przeprowadziła w ramach konsultacji projektu ustawy o fundacji rodzinnej.

radca prawny Agnieszka Krysik,
Przewodnicząca Komisji BCC dla Rodzinnych, KRYSIKLAW

Podsumowanie Badania Komisji „BCC dla Rodzinnych” w zakresie projektu ustawy

Badanie zostało przeprowadzone w dniach: 26 marca 2021 r. do 13 kwietnia 2021 r. W badaniu większość respondentów to firmy rodzinne (82%), przy czym 73% to członkowie BCC.

Z przeprowadzonego przez Komisję „BCC dla Rodzinnych” badania wynika, że:

1. Tylko dla 36% propozycji tekstu ustawy rozwiązuje problem sukcesji w ich firmie.

2. 36% respondentów podjęło prace nad przygotowaniami do sukcesji w oparciu o fundację rodzinną.

3. 82% zadeklarowało przeniesienie praw do firmy do fundacji rodzinnej, a 64% również inne składniki majątkowe.

4. Nieliczni posiadają zagraniczną fundację rodzinną.

5. Dla 73% nazwa zaproponowana w projekcie „fundacja rodzinna” jest właściwa.

6. Dla 64% zadania fundacji wskazane w projekcie są wystarczające.

7. Według 82% fundacja powinna mieć możliwość prowadzenia działalności gospodarczej lub decyzję o tym powinien móc podjąć fundator w statucie.

8. Respondenci opowiadający się za nieprzyznaniem takiego prawa wskazują np., że fundacja może być udziałowcem/akcjonariuszem w spółkach i tam prowadzić działalność.

9. Dla połowy respondentów wystarczającą regulacją jest to, że fundację może utworzyć jedynie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.

10. Dla 73% regulacja gwarantuje realizację celu powołania fundacji, wprowadzając niezbywalność praw i obowiązków fundatora.

11. Dla 80% respondentów właściwa jest konstrukcja szerokiego katalogu aktywów posiadanych przez fundacje – mienie według Kodeksu cywilnego.

12. Dla 70% minimalna wysokość kapitału operatywnego (100.000) jest wystarczająca, dla połowy jednak nie zapewni funkcjonowania fundacji.

13. Według respondentów działalność fundacji powinna być finansowana z działalności gospodarczej fundacji, dotacji, dywidend.

14. 100% uznało ze poza fundatorem inne osoby powinny mieć możliwość przekazywania darowizn na rzecz fundacji, przy czym 27% uznało, że krąg tych osób powinien być ograniczony.

15. Dla 30% inne osoby poza fundatorem powinny mieć prawo do zmiany statutu.

16. Dla 64% nie jest właściwa regulacja pozwalająca na jawność danych rejestrowych w zakresie mienia wnoszonego do fundacji przez fundatora i ujawnianych danych beneficjentów.

17. 100% wskazało że beneficjentów powinien ustalać fundator, przy czym 36% wskazało, że prawo to może przysługiwać innym osobom, organom.

18. Dla 55% prawo do zmiany statutu lub ustalenia innego beneficjenta powinny mieć organy fundacji po wyczerpaniu się beneficjentów wskazanych przez fundatora.

19. Dla 64% ograniczenie przez projektodawcę katalogu beneficjentów do osób fizycznych oraz fundacji pożytku publicznego jest właściwe.

20. Dla 64% beneficjent powinien mieć prawo w każdym czasie przeglądać dokumenty, sprawozdania finansowe i księgi rachunkowe fundacji rodzinnej, przy czym ich katalog powinien być ograniczony.

21. 91% uznało, że członek organu powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dochować lojalności wobec fundacji rodzinnej.

22. Dla 90% wystarczająca jest rola dla Zarządu w zakresie odpowiadania za realizację celów fundacji rodzinnej oraz bieżącego ustalania stanu płynności finansowej i wypłacalności fundacji rodzinnej.

23. Dla 73% właściwe jest ograniczenie pełnienia funkcji w Zarządzie do osób fizycznych,

24. Dla 73% właściwa jest regulacja, według której członkiem Zarządu może być także beneficjent, z tym że łącznie beneficjenci nie mogą posiadać więcej niż połowę głosów w Zarządzie.

25. Dla 73% właściwe jest że fundator w statucie może ustanowić radę protektorów, a jeżeli liczba beneficjentów przekracza 25 osób, ustanowienie rady protektorów jest obowiązkowe.

26. Dla 82% wystarczającą regulacją jest, że rada protektorów pełni funkcje nadzorcze w stosunku do Zarządu w zakresie przestrzegania prawa i postanowień zawartych w statucie.

27. Według 91% ustawa o fundacji rodzinnej powinna dookreślać minimalne kompetencje członków organów: zarządu lub rady protektorów.

28. Dla 60% respondentów właściwa jest regulacja, według której członkiem rady protektorów może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, przy czym członkiem rady protektorów może być także beneficjent, z tym że łącznie beneficjenci nie mogą posiadać więcej niż połowę głosów w radzie protektorów.

29. 80% respondentów opowiada się za przyznaniem praw uczestniczenia w zgromadzeniu beneficjentów tym beneficjentom, którym w statucie przyznano uprawnienie do uczestnictwa w nim.

30. 80% uważa, że każda fundacja powinna mieć przygotowaną politykę inwestycyjną.

31. Dla 60% właściwa jest regulacja, w której w terminie trzech miesięcy od zakończenia roku obrotowego fundacji rodzinnej, niezależny audytor albo zespół niezależnych audytorów, wyznaczony przez zgromadzenie beneficjentów dokonuje kontroli w zakresie zarządzania aktywami fundacji rodzinnej oraz ich użytkowania pod kątem prawidłowości, rzetelności oraz zgodności z prawem, celami oraz dokumentami fundacji rodzinnej. Kontrola kończy się sporządzeniem raportu, który przekazywany jest Zarządowi. Audytorem albo członkiem zespołu audytorów może być biegły rewident, doradca podatkowy, radca prawny lub adwokat.

32. 60% uważa, że zarząd powinien mieć prawo do podjęcia decyzji o rozwiązaniu fundacji.

33. Dla 80% projekt jasno i właściwie przewiduje okoliczności dla Zarządu do podjęcia uchwały o rozwiązaniu fundacji (zadania fundacji rodzinnej zostały spełnione; upłynął okres, na jaki fundacja rodzinna została powołana; dalsza realizacja celów fundacji rodzinnej jest niemożliwa lub nadmiernie utrudniona, a usunięcie przeszkód nie może nastąpić bez konieczności poniesienia niewspółmiernie wysokich kosztów)

34. Dla 70% ustawa nie powinna zawierać innych okoliczności powodujących rozwiązanie fundacji.

35. Dla 56% sąd rejestrowy powinien mieć prawo rozwiązania fundacji rodzinnej (jak w projekcie) w przypadku zarządzania fundacją rodzinną w sposób oczywiście sprzeczny z jej celem oraz interesami beneficjentów lub w przypadku wykrycia przez audytora okoliczności i nieprawidłowości zagrażających stanowi aktywów fundacji rodzinnej i jej wypłacalności.

36. Dla 70% respondentów propozycja projektodawcy dotycząca regulacji zachowku w związku z przeniesieniem mienia przez fundatora do fundacji nie jest zrozumiała i prawidłowa.

37. Dla 70% nie są atrakcyjne konsekwencje podatkowe zaproponowane przez projektodawcę w projekcie ustawy o fundacji rodzinnej.

38. Dla 78% zaproponowany termin wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 2022 r. jest dla atrakcyjny.

39. Dla 78% istnieją obawy związane z powołaniem fundacji rodzinnej na gruncie zaproponowanego tekstu projektu ustawy.