W czwartek, 24 października w siedzibie Business Centre Club odbyło się posiedzenie ministrów Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC. Eksperci podsumowali rok koalicji rządzącej. Poruszono tematy najistotniejsze z punktu wodzenia przedsiębiorców tj. m.in: cyfryzacja, legislacja, polityka fiskalna, ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne czy inwestycje.
Eksperci Think Thank’u BCC oceniając pierwszą kadencję obecnego rządu, zwrócili uwagę na zmiany, które udało się wprowadzić w ostatnich miesiącach, a także nadal nie rozwiązane problemy, w tym brak stabilnej polityki fiskalnej i brak ustawy deregulacyjnej. Podczas spotkania przedstawiono też konkretne rekomendacje.
Podsumowując funkcjonowanie nowego Rządu i „100 konkretów na pierwsze 100 dni” ze 100 przedstawionych konkretów 14 dotyczyło systemu ochrony zdrowia. Dziesięć z nich zostało zrealizowane lub jest w trakcie realizacji. Niestety nierozwiązanych problemów w resorcie nadal jest mnóstwo.
Ochrona zdrowia
– Pieniądze nie mogą blokować ratowania życia i zdrowia – ponad rok temu podkreślał Donald Tusk.
Nadal nie został wdrożony elektroniczny system rezerwacji wizyt dla pacjentów, który miał spowodować skrócenie kolejek do lekarzy.
W sierpniu ruszył nabór do programu pilotażowego centralnej e-rejestracji, który potrwa do 30 czerwca 2025. Obejmuje część badań profilaktycznych oraz wizyty w poradniach kardiologicznych. W 2023 roku zmarnowało się 1,3 mln wizyt, które nie zostały odwołane przez pacjentó Powstaje pytanie czy nie można byłoby wprowadzić w miarę szybko innych dodatkowych działań, by skrócić kolejki do lekarzy? – pyta ekspertka BCC ds. ochrony zdrowia Anna Janczewska.
Eksperci BCC zgłosili też zaniepokojenie polityką kadrową Ministerstwa Zdrowia. W ciągu 8 miesięcy dokonano już piątej reorganizacji i podziału kompetencji w tym resorcie.
Nadal nie są obsadzone wszystkie stanowiska konsultantów, w tym bardzo ważnego obszaru, jakim jest zdrowie publiczne. Nie została również powołana osoba na nowe stanowisko Głównego Ekonomisty Ochrony Zdrowia. Zmiany, a przede wszystkim brak doświadczenia części kadry resortu nie służy prawidłowemu i sprawnemu jego funkcjonowaniu. – zauważa Janczewska.
Eksperci BCC zanegowali też projekt rozporządzenia który od 2025 roku ma skrócić (z 900 do prawie 170 pozycji) listę wskazań do rehabilitacji w warunkach szpitalnych. W przypadku szpitali dziecięcych oznacza to praktycznie ich likwidacje.
– Takie podejście resortu może spowodować w efekcie znacznie większe koszty w postaci przedłużającej się niezdolności pacjentów do sprawności, niż zamierzone przez resort oszczędności. Ministerstwo Zdrowia, mając na uwadze postawienie tamy dla nadużyć w tym obszarze, których dopuszczają się niektóre prywatne firmy świadczące usługi rehabilitacyjne, zbyt powierzchownie podeszło do tematu. – powiedziała ekspertka – Anna Janczewska
Pozytywnie oceniono rezultaty w zakresie pakietu bezpieczeństwa dla kobiet w tym wdrożenie programu refundacji in vitro.
Konsekwentne działania Pani Minister Zdrowia stworzyły warunki do respektowania standardów opieki okołoporodowej, zapewnienia dostępu do znieczulenia przy porodzie oraz możliwość wypisywania recept do antykoncepcji awaryjnej przez farmaceutów. Wprowadzono tez kary dla szpitali nierealizujących świadczeń zabiegu przerywania ciąży.
Zmiany w ubezpieczeniach społecznych
Dr Wojciech Nagel, ekspert BCC ds. ubezpieczeń społecznych pozytywnie ocenił działania podjęte na rzecz nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych w celu rekomendacji dla 9-ciu grup zawodowych zaliczonych i pretendujących do objęcia wykazem prac o szczególnym charakterze.
Temat jest trudny zarówno dla pracodawców jak i pracowników, z uwagi na przeobrażenia w gospodarce, zmianę charakteru wykonywanej pracy i prymat kryteriów medycznych. Rekomendacje zmian ustawowych uzyskały akceptację Centralnego Instytutu Ochrony Pracy i właściwego departamentu Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej. – podkreślał ekspert.
Ekspert zwrócił uwagę, że należy dokonać diagnozy stanu systemu emerytalnego zarówno publicznego jak i dodatkowych zabezpieczeń na cele emerytalne.
– Należy odejść od anachronicznego, corocznego, urzędowego podnoszenia płacy minimalnej. Wpływa to na nieustanne podnoszenie danin do FUS i negatywnie wpływa na polski biznes. – dodał.
Niestabilna polityka fiskalna
W lipcu br. BCC przedstawiło Ministerstwu Finansów projekt Dużej Reformy Podatkowej. Przedsiębiorcy apelowali o pilne zmiany. Podczas czwartkowego posiedzenia Michał Borowski, minister finansów w Gospodarczym Gabinecie Cieni i ekspert ds. podatków BCC zwrócił uwagę, że pomimo upływu kolejnych miesięcy rząd nadal nie przedstawił konkretnej propozycji zmian w zakresie opodatkowania i oskładkowania (składka zdrowotna) przedsiębiorców indywidualnych.
– Funkcjonujący system wprowadzony tzw. Nowym ładem podatkowym wymaga gruntownej rewizji, ale nadal brakuje konkretów, w tym również jasnego wskazania przez Rząd, czy dotrzyma danego wyborcom słowa i powróci do rozwiązań sprzed reformy podatkowej? – pytał Borowski.
Pozostawanie w uregulowaniach Polskiego Ładu w zakresie rozliczania składki zdrowotnej, począwszy od 1 stycznia 2022 r. utrudnia prowadzenie działalności gospodarczej i rujnuje wiarygodność rządu. Obywatele zostali pozbawieni odliczania składki w rozliczeniu podatkowym i płacą trzeci rok podatek do NFZ. – dodał
Michał Borowski wrócił też do niespełnionej obietnicy dotyczącej podatkowego vacatio legis.
Pomimo licznych deklaracji i obietnic, że zmiany podatkowe będą miały półroczne vacatio legis, już widać że ten postulat nie jest i nie będzie wypełniany. Kolejne projekty zmian są procedowane z dużym opóźnieniem (np. nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych), a przedsiębiorcom zostaje coraz mniej czasu na przygotowanie się do nowych regulacji, których ostateczny kształt nadal nie jest znany.
Podczas spotkania poruszony został budzący kontrowersje, temat podatku od nieruchomości, który zdaniem ekspertów uderzy w przedsiębiorców.
BCC apeluje o rewizję obiektów uznanych za budowlane.
Ostatnia wersja projektu nowelizacji wyraźnie wskazuje na jej profiskalny charakter. Opodatkowaniem objęte zostaną kolejne kategorie obiektów, a w wielu przypadkach nowe prawo zmieni status wielu obiektów na rzecz ich wyższego opodatkowania. Przedsiębiorcy mają jednocześnie coraz mniej czasu na przygotowanie się do zmian – podkreślał Michał Borowski.
Eksperci docenił sprawne działania Ministerstwa Finansów, które przygotowało i wdrożyło pakiety zmian pozwalające na wsparcie przedsiębiorstw będących ofiarami powodzi na Dolnym Śląsku.
Szybkość i wektor reakcji w obszarze podatkowym pokazuje, że można sprawnie wdrażać potrzebne rozwiązania.- mówił Borowski.
BCC ponownie postuluje o jak najszybsze ogłoszenie zasad opodatkowania i oskładkowania przedsiębiorców w 2025 roku, a także o wywiązanie się z danego przedsiębiorcom słowa i półrocznego vacatio legis dla zmian podatkowych.
Cyfryzacja
Komisja Europejska opublikowała sprawozdanie na temat stanu cyfrowej dekady, zawierające kompleksowy przegląd postępów poczynionych w dążeniu do osiągnięcia celów cyfrowych określonych na 2030 r. w programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie”. Zdaniem ekspertów – mimo widocznych postępów, Polska powinna skupić się przede wszystkim na dwóch obszarach: wdrażaniu zaawansowanych technologii cyfrowych przez przedsiębiorstwa oraz zwiększaniu odsetka osób posiadających podstawowe umiejętności cyfrowe.
Po raz pierwszy w historii polskiej administracji mamy Ministra Cyfryzacji w randze Wiceprezesa Rady Ministrów, co pokazuje wagę tego obszaru zarówno dla gospodarki, ekonomii jak i dla społeczeństwa. Musimy to wykorzystać. – mówił Krzysztof Szubert ekspert ds. Cyfryzacji i Nowych Technologii.
Kluczowym elementemcyfryzacji oraz postępu w obszarze technologii są dedykowane fundusze, czyli inwestycje. Jednym z nich jest ogłoszony, wspólnie z BGK, mechanizm pożyczek na transformację cyfrową, w wysokości 2,8 miliarda złotych. – dodał
Gospodarka
Prof. Stanisław Gomułka, minister finansów w Gospodarczym Gabinecie Cieni i główny ekonomista BCC wskazał pozytywne zmiany w ostatnim roku: zakończenie wojny prawnej z Komisją Europejską, parlamentem europejskim i instytucjami prawa międzynarodowego w obszarze praworządności, praw człowieka oraz ograniczania ryzyk wynikających ze zmian klimatycznych a także odblokowanie środków z Krajowego Funduszu Odbudowy oraz bieżącego budżetu UE i program przyjęcia dużej liczby Ukraińców na prawach polskich obywateli.
Ta ostatnie zmiana zmniejsza koszt kryzysu demograficznego Polsce. – podkreślał Gomułka.
Jako konieczną i pilną zmianę prof. Gomułka wskazał nowelizację ustawy o finansach publicznych polegającą na usunięciu różnicy między unijnym EDP (procedura nadmiernego deficytu) a rządowym EDP (dług publiczny Polski), poprzez przejście na unijną metodologię.
Zdaniem eksperta:
Aby nie dopuścić do przekroczenia przez dług publiczny konstytucyjnego limitu 60% PKB, należy ograniczyć wzrost wydatków na obronę z 4,7 % PKB do 3%; zrezygnować z podwyżki kwoty wolnej od podatku z 30 do 60 tysięcy zł przez najbliższe kilka lat; zmniejszyć zróżnicowanie stawek VAT, obecnie od 0 do 23%, tak, aby ogólne wpływy z tego podatku zwiększyły się z obecnego poziomu 7% PKB do 9% PKB. Aby zabiegać bardziej efektywnie o wzrost inwestycji prywatnych , w szczególności zagranicznych, należy w drodze zmian prawnych zmniejszyć ryzyka inwestycyjne dla firm oraz zmniejszyć podatek CIT z obecnego poziomu do 12%, czyli stawki irlandzkiej i estońskiej.
Natomiast Dr Marcin Mrowiec, minister ds. gospodarki GGC BCC podkreślał, że:
– Cykliczne przyspieszenie wzrostu gospodarki europejskiej, przy wciąż wyraźnie niższych stawkach płac w Polsce względem krajów Europy Zachodniej, przyniesie wzmożony popyt na pracowników, początkowo w sektorach eksportujących, co wzmagać będzie presję płacową w całej gospodarce (którą obecnie charakteryzuje jeden z najniższych w Europie wskaźników bezrobocia). Rosnące płace będą stanowić wyzwanie przede wszystkim dla mniejszych podmiotów (presja konsolidacyjna) oraz dla sektora publicznego (ryzyko utraty specjalistów) – zaś w dalszej kolejności, wobec niskiej stopy inwestycji sektora prywatnego, będzie prowadzić do erozji konkurencyjności coraz to nowych obszarów gospodarki. Dodatkowym czynnikiem ryzyka są wysokie ceny energii na rynku krajowym.
Eksperci zwrócili też uwagę na to, że presja płacowa oraz wysokie ceny energii, w połączeniu z wysokimi deficytami fiskalnymi (tzw. „monetyzacja długu”) oraz znacznym napływem środków unijnych (wzrost podaży pieniądza) oznaczają trwałą presję inflacyjną. To przekładać się będzie na utrzymywanie stóp procentowych na podwyższonych poziomach, z negatywnym przełożeniem m.in. na koszt kredytu inwestycyjnego oraz hipotecznego oraz skalę podejmowanych inwestycji.
Legislacja
Jednym z najważniejszych tzw. kamieni milowych warunkujących przyznanie Polsce funduszy KPO było zobowiązanie władz do dokonania zmiany w regulaminach Sejmu i Senatu w taki sposób, aby wprowadzić obowiązkowe konsultacje publiczne i sporządzanie Ocen Skutków Regulacji dla poselskich i senackich projektów legislacyjnych.
Witold Michałek, ekspert BCC ds. stanowienia prawa, legislacji i lobbingu pozytywnie ocenia uchwałę Sejmu z 26 lipca br., która ma zmienić regulamin Sejmu i senatu.
Brak takich procedur stanowił istotny problem podnoszony przez organizacje pracodawców. Ponieważ wcześniejszy rządy nadużywały tej ścieżki legislacyjnej aby w sposób zaskakujący, ekspresowy i bez konsultacji forsować rozwiązania prawne kontrowersyjne lub niskiej jakości, które miały najczęściej negatywny wpływ na funkcjonowanie gospodarki.
Michałek zwrócił jednak uwagę na problem jakim jest brak ustawy deregulacyjnej.
Pomimo hucznego startu z konsultacjami założeń do projektu ustawy na początku bieżącego roku, projekt ustawy nawet nie przeszedł przez Radę Ministrów, nie mówiąc o całej ścieżce legislacyjnej w parlamencie. 10 września projekt omawiany był na posiedzeniu Komitetu Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji. Następny etap to dopiero Komitet Stały RM. Najprawdopodobniej ustawa nie zostanie przyjęta w bieżącym roku.
Podsumowując pierwszy rok rządów koalicji z perspektywy pracodawców, można dostrzec mieszane efekty. Z jednej strony, pozytywnie oceniane są inicjatywy takie jak ulgi inwestycyjne, które wspierają rozwój technologiczny przedsiębiorstw, a także działania wspierające małe i średnie firmy oraz przesunięcie wdrożenia krajowego systemu faktur elektronicznych. Wprowadzenie takich rozwiązań ułatwiło wielu przedsiębiorcom dostosowanie się do nowych wyzwań gospodarczych i przyspieszyło procesy cyfryzacji w biznesie. Z drugiej strony, rok ten był pełen wyzwań związanych z nieprzewidywalnością legislacyjną. Pracodawcy wielokrotnie podkreślali, że brak stabilności przepisów, zwłaszcza w zakresie podatków i prawa pracy, wpływał na planowanie strategiczne firm. Ponadto, wzrost kosztów pracy, spowodowany m.in. podniesieniem płacy minimalnej, wpłynął negatywnie na rentowność wielu przedsiębiorstw, szczególnie w sektorach o niższych marżach. Do tego przedsiębiorcy są bardzo zaniepokojeni ciągłymi dyskusjami na tematy wysokości składki zdrowotnej – mówił dr Jacek Goliszewski, przewodniczący Gospodarczego Gabinetu Cieni, prezes BCC.
Link do relacji z poprzedniego posiedzenia >>
Link do Gospodarczego Gabinetu Cieni >>
Kontakt ws. GGC BCC – Sandra Żywicka-Sztul, dyrektor ds. Analiz i Inicjatyw Gospodarczych, tel. + 48 582 61 10, 602 280 624, sandra.zywicka@bcc.pl
