Projekt Ustawy dotyczącej ładu korporacyjnego w spółkach z udziałem Skarby Państwa, który stał się wczoraj przedmiotem obrad sejmowej Komisji Gospodarki, oczekiwał na zainteresowanie posłów przez ponad 10 miesięcy. To za długo – wskazuje Grażyna Majcher Magdziak, ekspertka BCC ds. przekształceń własnościowych, minister skarbu i prywatyzacji w think tanku BCC Gospodarczy Gabinet Cieni, członek Rady Dialogu Społecznego.

 W Polsce udział państwowej własności w majątku krajowym szacowany jest na ok 25-30% i za czasów poprzedniego rządu wzrastał. W istocie wpływ firm państwowych na gospodarkę jest nawet wyższy, bo niektóre z nich ukryte są w strukturach różnych funduszy i agencji.

Procedowany projekt koncentruje się na zapewnieniu profesjonalizmu i fachowości w zarządzaniu majątkiem publicznym poprzez podniesienie wymogów kwalifikacyjnych i kryteriów wymaganych dla kandydatów do organów korporacyjnych spółek państwowych, odpolitycznieniu tych gremiów oraz jawności wynagradzania osób tam zasiadających.

ŁAD KORPORACYJNY – OPÓŻNIENIA I BRAKI

• Projekt powstał w marcu 2024 roku i chociaż uznawany był za bardzo pilny i ważny instrument naprawy sfery zarządzania majątkiem państwowym z niewiadomych powodów na długo utkwił w sejmowej zamrażarce. Obecną wersję projektu wzbogacono o kilka dobrych zmian, a w jego uzasadnieniu powołano się na regulacje prawne dotyczące zarządzania tzw. jednostkami interesu publicznego tj. spółkami z decydującym udziałem państwa lub samorządu, jakie obowiązują w innych krajach UE. Ryzyko braku skutecznych działań legislacyjnych w tym obszarze sprawi, iż w dalszym ciągu utrwalana będzie zasada, że monopol na zarządzanie spółkami państwowymi mają urzędnicy, traktujący te aktywa w większym lub w mniejszym stopniu zgodnie z interesami partii politycznych tworzących rząd, a nie jako podmioty działające w oparciu o interes własny i posiadany statut. – mówi Grażyna Majcher Magdziak.
• Rozwiązania proponowane w projekcie Ustawy powinny pozytywnie wpływać na gospodarowanie majątkiem publicznym pod warunkiem jednak, że czas ich wdrożenia nie będzie się przeciągał, a praktyczna realizacja nie odbiegnie od tych ujętych w zapisach. To zaś zawsze szwankował – dodaje ekspertka.

KONIECZNA REWIZJA FIRM PAŃSTWOWYCH

Firmy państwowe to w większości spółki o kluczowym znaczeniu dla gospodarki więc efektywność zarządzania nimi jest dla budżetu bardzo istotna.

Jak zauważa Grażyna Majcher-Magdziak: wiele z firm państwowych mniej ważnych dla funkcjonowania kraju, znajduje się w sytuacji ekonomicznej wymagającej wsparcia finansowego ze strony właściciela, czyli państwa, co generuje wysokie koszty społeczne. Oznacza to że procedowany projekt jest tylko cząstką regulacji niezbędnych dla uporządkowania zasad gospodarowania mieniem państwowym.

– Koniecznym elementem dalszych działań odnośnie majątku państwowego jest    bowiem określenie roli firm państwowych w gospodarce oraz rozpoznanie i ocena stanu tego mienia tj. kondycji spółek należących do państwa lub posiadających w kapitale dominujący udział państwa. Następnie zaś podjęcie decyzji, które z tych spółek dalej stanowić powinny mienie państwowe, a które aktywa zagospodarować należy inaczej to znaczy sprzedać lub zlikwidować. Brak takiego przeglądu i brak praktycznych działań w tym zakresie oznacza ryzyko dalszego ponoszenia zbędnych kosztów społecznych i to w warunkach dużego  i rosnącego deficytu budżetowego. – podsumowuje ekspertka BCC.